Indrukwekkende film over BMX’er Jelle van Gorkom ‘Accepteren en doorgaan’ de veelzeggende titel van docu en biografie

Op Sportcentrum Papendal, daar waar Van Gorkom jarenlang trainde en woonde en in aanwezigheid van familie, vrienden en vertegenwoordigers van de media vond vorige week de publiekspremière plaats. De titel ‘Accepteren en Doorgaan’ geeft de inhoud al treffend weer. Van Gorkom werd tenminste één keer Nederlands Kampioen in alle leeftijdscategorieën, maar liefst 15 keer in totaal. In 2015 won hij zilver op het Wereldkampioenschap in Zolder (België) en in 2016 won hij op de Olympische Spelen van Rio de Janeiro ook zilver. Maar vanaf 9 januari 2018 werd alles anders voor de BMX-legende. De reden? ‘De ketting’.

Door Dick Martens

Na alle successen in binnen- en buitenland wilde Van Gorkom zijn BMX-fiets aan de wilgen hangen en moest het jaar 2021 in het teken komen te staan van zijn afscheid als BMX-professional. ,,Ik wilde op mijn dertigste met mijn sport stoppen. Ik vond het mooi geweest. Ik zat al vanaf mijn prille jeugd op een fietsje en stond op mijn vierde jaar al voor het eerst aan de start bij een BMX-wedstrijd. Het leek hem dan het mooist, dat hij op de baan waar zijn successen allemaal begonnen waren, die op Papendal, zijn laatste wedstrijd te gaan rijden. Dat moest dan op zondag 23 augustus tijdens het wereldkampioenschap gaan gebeuren. Van Gorkom was er wel aanwezig, maar als belangstellend toeschouwer. Nog middenin zijn revalidatieproces zag hij een van zijn beste vrienden, Niek Kimmann, na een bloedstollende finalerace de wereldtitel veroveren en de wereldkampioenstrui over zijn brede schouders trekken.

Op die, naar later bleek, rampzalige trainingsdag stond Van Gorkom boven op de startheuvel om nog een laatste start te maken. De startheuvel is 8 meter hoog en is een zogenaamde ‘Super Cross heuvel’. Op volle snelheid, rond de 60 kilometer per uur, raasde hij richting de eerste ‘hobbels’. Die bereikte hij echter niet, wel de veiligheidsketting, die er hing om onbevoegden te verhinderen om de startheuvel af te dalen. De ketting wordt, als de profs hun trainingen en wedstrijden rijden vooraf verwijderd. Echter op die fatale dinsdag hing de ketting nog over de baan. ,,Wat er daarna gebeurde heb ik alleen maar van horen zeggen”, vertelt Van Gorkom na afloop van de documentaire. ,,Iedereen die daar ook nog aanwezig waren, Niek Kimmann en bondscoach Bas de Bever, hoorden een enorme knal. Ik was direct buiten bewustzijn. Van de dag voorafgaand aan het ongeluk tot ruim zes weken erna kan ik mij niets meer herinneren en dat is misschien maar goed ook.” In een ambulance en onder politiebegeleiding werd hij vervolgens naar het Radboud Ziekenhuis in Nijmegen gebracht. Daar werd na onderzoek geconstateerd dat hij hersenletsel had opgelopen. Maar ook gebroken ribben, een breuk in het gezicht, een scheurtje in de schedel en beschadigingen aan zijn lever, milt en nieren. Er volgde een maar liefst vier uur durende operatie en vervolgens lag hij twee weken in coma en vreesde men lange tijd voor zijn leven. 

,,Na mijn ontslag uit het ziekenhuis ging ik direct het revalidatietraject in. Dat begon op 12 maart 2018 in Revalidatiecentrum Klimmendaal, vlak bij Papendal. Een zwaar traject van maar liefst 106 dagen.” Van Gorkom is halfzijdig verlamd, van hoofd tot tenen. Dat hindert hem bij het lopen, in zijn arm en been zit een spasme. ,,Bepaalde gedeelten van mijn hersenen zijn gekneusd. Daar zijn bloedinkjes ontstaan en daardoor schade. De aansturing links gaat daardoor niet goed. Dat zal ook zo blijven, maar ik blijf het wel trainen, maar als er dan wat verbetert zal dat erg langzaam gaan.” Om zijn revalidatie te kunnen bekostigen, maar ook andere mensen met hersenletsel te kunnen helpen richtte hij de Jelle van Gorkum Foundation op. ,,Ik wil graag een centrum voor hersenletsel gaan starten. Dat is nu mijn nieuwe doel.”

Het hele revalidatietraject, waar wilskracht, doorzettingsvermogen en het almaar op zoek zijn naar nieuwe technieken is vervolgens prachtig, maar ook kwetsbaar vastgelegd in de documentaire van Ad van Ham. ‘Accepteren en doorgaan’ is de alleszeggende titel, ‘Van trainen voor Olympisch Goud, naar alles geven voor een normaal leven’, is de subtitel die de lading volledig dekt. Na ruim 90 minuten is ‘de zaal’ bij de aftiteling eerst muisstil en nog vol indrukken, maar vervolgens klatert er applaus op. Van Gorkum die de documentaire samen met zijn vriendin Birgit op de achterste rij bekeek is zichtbaar geroerd door de warmte van het applaus, maar staat even later weer op het podium om vragen van bezoekers te beantwoorden. Een van de vragenstellers wil weten of hij zijn huidige leven een cijfer kan geven. Lang hoeft hij daar niet over na te denken. ,,Een 8,5. Vooral door de liefde, van familie en vrienden die ik krijg, maar ook door de dingen die ik nog kan en mag doen. Het revalideren is zwaar en zeker niet altijd makkelijk geweest, maar het leven is ook niet makkelijk. Maar gelukkig ben ik nog steeds op deze aardbol.” Die uitspraak doet ook moeder José opstaan, niet om een vraag te stellen, maar liefdevol en geëmotioneerd haar zoon toe te spreken. Hoe trots ze op hem is, dat hij dat enorm zware revalidatietraject heeft doorgemaakt en nog altijd positief naar de toekomst kijkt.” Ook voor moeder José klinkt vervolgens een hartelijk applaus. 

Tijd voor een hapje en een drankje heeft Van Gorkom vervolgens nauwelijks. Schouderklopjes, bewonderende woorden, maar zeker ook de wil van vele aanwezigen om het boek, dat inmiddels onder dezelfde titel is verschenen en evenals de documentaire van de hand van Ad van Ham is, te kopen. Natuurlijk vervolmaakt met de signatuur van de hoofdpersoon. Gewillig, genietend en weer de rust zelve zet hij menig handtekening, vergezeld met ‘zijn’ rug- en stuurbordnummer 37. Ook de fotomomenten ‘ondergaat’ hij met een grote glimlach en opgestoken duimen. Op een afstandje genieten vriendin Birgit, vader John en moeder José mee.

Informatie over de documentaire, het boek en de Jelle van Gorkum Foundation, of om Jelle te boeken als gastspreker:

www.jellevangorkom.com

Jelle van Gorkom is één van de meest succesvolle BMX’ers van Nederland. Sinds 9 januari 2018 staat Jelle ook bekend als ‘die jongen van die val met die ketting’. Hij raakte in coma na een val op de BMX-baan. In de documentaire wordt Jelle gevolgd vanaf het moment dat hij wordt ontslagen uit zijn revalidatiekliniek.