Deelname docu ‘best bijzonder'

1 november 2021 om 15:34

Onderzoek toont nieuwe feiten

RHENEN Het was zeker niet de eerste maal maar wel heel bijzonder: het ‘re-enacten', ofwel het naspelen van de zogenaamde sluiswachtgroep op de Grebbeberg die zo'n dramatische rol heeft gespeeld op 11 mei 1940, tijdens en vooral ook na de aanval de SS'ers op de Grebbeberg. In een special van het programma Andere Tijden wordt de kijker meegenomen naar wat er toen gebeurde. De Rhenense re-enacter Rob Meeuwisz werkte mee aan deze drama-docu die op woensdag 17 november vanaf 22.20 uur op NPO2 wordt uitgezonden.

Martin Brink

Meeuwisz is bestuurslid van Stichting De Greb en al jaar en dag verdiept hij zich in de het Nederlandse vooroorlogse leger. Hij mag zich tegenwoordig gerust een specialist daar in noemen. Hij onderzoekt niet alleen maar hij hijst zich daadwerkelijk in een oud Nederlands uniform om demonstraties uit te voeren of deel te nemen in nagespeelde slagen. Ook voor het uitbeelden van de sluiswachtgroep werd zijn hulp ingeroepen. Rob is lid van het Verband Militair Historische Uitbeeldingen en dan specifiek de formatie 'Ergens in Nederland', een groep die studie verricht om de gemobiliseerde soldaat in de beide mobilisatieperioden (1914-1918 en 1939-1940) uit te beelden. Het was één van de vier re-enactmentverenigingen die deelnamen aan de ééndaagse opnamen.

ZWITSERSE VALLEI Dit voorjaar vonden de opnamen plaats op het terrein van defensie tussen Soesterberg en Amersfoort aan het Zeisterspoor. De filmcrew kreeg toestemming om daar te gaan graven, om er de schuilnis na te bouwen waar de mannen van sergeant Adrianus van Hal zich schuilhielden totdat de ‘storm' over zou trekken. Die storm was de aanvallende SS. Sergeant Van Hal, uit Renkum afkomstig, ging bij het naderen van de troep de berg op en beval om in de Zwitserse Vallei, het heuvelachtige gebied achter hotel De Grebbe, een schuilplaats te graven. Van Hal beval om hierin te gaan zitten, zonder bewapening. Recent archiefonderzoek heeft aangetoond dat hij niet geloofde dat er iets zou gebeuren omdat ze slechts ‘wachtlopers' waren. Maar ook dat hij de sergeantstrepen van zijn uniform aftrok om niet als kaderlid herkend te worden. De volgende dag ontdekten SS'ers de schuilplaats en gooiden er handgranaten in. In de chaos kropen negen man naar buiten. Zij werden neergeschoten. Twee zijn teruggevallen en lagen dood in de schuilplaats. Pas op 14 mei durfden de overlevenden (al dan niet zwaargewond) de schuilplaats uit te kruipen en zijn ze naar een stelling nabij gekropen en daar de nacht doorgebracht. Twee personen zijn nog altijd niet gevonden: sergeant Van Hal en Bartus van de Wal uit Ochten. Onderzoeker Michiel Teunisse uit Ermelo ontdekte nieuwe informatie en startte een zoektocht, op de voet gevolgd door de Wageningse cameraman Mark van Aller die voor programmamaker Marcel Goedhart alles in beeld bracht, ook in de schuilnis. De mannen werden echter niet gevonden. Rob Meeuwisz kreeg de vraag om hij figuranten kon leveren. ,,Dat moesten jongemannen zijn net als toen,” zegt hij. Een zoektocht binnen zijn netwerk leverde een passende groep op. ,,Die werden van geweren, uitrusting, helmen, uniformen en schoenen voorzien. Ook waren er uit onze vereniging een Duitse werkgroep twee jongemannen uitgedost als SS'ers.” De oudere re-enacters gaven advies tijdens de opnamen. ,,Om te voorkomen dat er onjuiste materialen werden gebruikt. Immers, spullen van de periode 1944 passen niet in het tijdsbeeld van 1940!”